Historische Zeilvaart en Traditional Sailing Charter gaan samenwerking aan
Vergrijzing zeilchartervaart vraagt om nieuwe initiatieven

Vergrijzing en veranderende klantwensen vragen om nieuwe initiatieven. In de traditionele zeilchartervaart. Vanuit die noodzaak zochten de Harlingse boekingskantoren Traditional Sailing Charter (TSC) en de coöperatie Historische Zeilvaart Harlingen nauwer contact. En met succes.

De twee kantoren zijn al decennia lang actief in de branche. Net zoals de meestal nogal eigenzinnige schippers gingen ze vooral uit van eigen kracht. Toch werken ze sinds vorig jaar nauwer samen. ‘We hadden gehoopt nog jaren te kunnen doorgaan op de huidige voet’, zegt Agnes Sonneveld, spin in het web van de Historische Zeilvaart. ‘We wisten altijd wel dat we ons enigszins op de grens bewogen van het mogelijke. Met een negental aangesloten schepen zit je nu eenmaal met budgettaire beperkingen. Zeker ook als het gaat om de acquisitie.

Manuel Lommatzsch, directeur van TSC, herkent het probleem, al bestonden er voor hem ook andere goede redenen om eens te buurten met de ‘concullega’s’. Ik word er niet jonger op en het zou wel eens tijd kunnen zijn om Stella, één van mijn dochters, de ruimte te geven. Zij is al een paar jaar aan het werk op ons bureau in Hamm in Duitsland. Ik ben daar ook bijna elke dag, maar misschien moet ik veranderen, de zaken een beetje loslaten.

Onbemand

Agnes Sonneveld vervolgt: ‘Door ziekte en natuurlijk verloop raakte de dependance van TSC aan de Harlinger Zuiderhaven onbemand. Een paar jaar terug hadden we al eens gesproken met Manuel. Daar was toen geen vervolg op gekomen. Maar naar aanleiding van de situatie bij TSC zijn Ed en ik in september 2018 toch weer gaan praten. ‘Ed Kruiskamp is de partner van Sonneveld en samen met haar eigenaar van twee bij de coöperatie aangesloten schepen.

‘We stelden voor dat wij als thuisbasis zouden gaan optreden voor de zeven zeilschepen die in Harlingen voor TSC varen. We boekten al geruime tijd schepen bij elkaar. Dat werkte heel goed. De klantenkring van TSC komt vooral uit Duitsland, terwijl wij ons altijd meer hadden gericht op de Nederlandse markt. Het werd een prettig gesprek.’

Slagvaardigheid

Lommatzsch: ‘We wilden graag iets positiefs doen, onze energie bundelen. Natuurlijk met behoud van ieders eigen identiteit, want de structuur van onze organisaties verschilt nogal. TSC is geen vereniging; ik ben eindverantwoordelijk en kan dus heel snel besluiten nemen. Een coöperatie loopt bij voorbaat al twee stappen achter. Voor belangrijke besluiten moet daar altijd eerst uitgebreid vergaderd worden. Dat begrijp ik best. Het eerste jaar van de samenwerking was meteen al goed voor beide partijen.’

‘We begonnen heel voorzichtig, heel klein’, vertelt Sonneveld. Stapje voor stapje breidden we onze prille samenwerking uit. We houden van nauw contact met de schippers en zijn nogal “bellerig”. We merkten aan de TSC-schippers dat ze dit waardeerden. Ik denk dat het TSC-kantoor in Hamm het ook prettig vindt. Het is een beetje aftasten. We hebben sinds een paar weken een nieuwe medewerkster op kantoor, Wies van Hesteren. Vorige week deed ze voor het eerst een klus, specifiek voor de TSC-schepen in de Oostzee. We vinden het prima dat Wies ook die rol krijgt. Tot haar takenpakket behoren onder meer het doorontwikkelen van cateringconcepten en van individuele wellness-arrangementen, ook voor de zeeschepen.’

‘De chartermarkt voor zeeschepen, daar is TSC vanouds sterk in’, vult Lommatszsch aan. ‘We verkopen eigenlijk twee producten. Vanuit Harlingen het zeilen op de Waddenzee; in de Oostzee de zeezeilschepen. We zijn onderhand de enigen die daar nog actief zijn, naast relatief kleinere vlootjes zoals de Tallship Company van Jan Bruinsma of de twee schepen van Herman van Linschoten. Wat ons betreft: het loopt daar prima zo.’

Goede basis

Ed Kruiskamp geeft toe dat er in de charterwereld al de nodige samenwerkingsverbanden en fusies zijn mislukt en plaatst meteen een kanttekening. ‘Nee, nee, er is nog lang geen sprake van een fusie. Er bestaat vertrouwen over en weer. De basis is nu goed. We houden wederzijds rekening met de cultuurverschillen en de eigen identiteit van de vloten. Natuurlijk schakelt een coöperatie trager dan een bedrijf met één man aan de leiding. Manuel is dat wel bekend.’

Agnes Sonneveld: ‘We krijgen nu een beetje meer spek op de botten. De hele operatie wordt robuuster. We hopen voor onszelf op een betere Duitse markt; vroeger waren wat advertenties in Duitse onderwijstijdschriften voldoende. Zo werkt het niet meer. Moderne tijden, met internet en sociale media, daar hebben jongere mensen meer gevoel voor. Ik ben nu begin zestig en zit niet nóg eens twintig jaar op deze plek. We willen toe naar een organisatie die niet alleen staat of valt met Agnes Sonneveld. Daarom zijn we blij dat Wies (35) erbij is gekomen.

Voor TSC zit de meerwaarde in ons marktaandeel in de Nederlandse markt. Nu al vinden er meer Nederlandse boekingen plaats op hun schepen.’

Vooruitzichten

‘Zoals wel vaker hobbelt de chartervaart achter de economische ontwikkelingen aan. Dit lijkt een aardig jaar te worden’, meldt Agnes Sonneveld over de vooruitzichten voor 2020. ‘Niet alleen voor onze club. We zien dit effect overal in de branche, maar als grote bedreiging zie ik de oplopende leeftijd van de schippers én van de klantenkring; allemaal “Baby boomers”.

Een nieuwe generatie schippers zie ik nog niet zo opkomen. Wie nemen straks het stokje – en de schepen – over? Als starter beginnen met een klein schip is moeilijk: de omzetverwachting is beperkt, terwijl personele inzet en kosten hoog blijven. Banken werken daarom niet meer mee,  de klanten zijn bovendien anders dan vroeger. Zeilen met onze schepen zien ze steeds minder als enig doel; meer als een middel om nevenactiviteiten aan te verbinden. Dingen als fietsen of kitesurfen op een Waddeneiland. En de trend naar meer luxe: dat maakt het product wél duurder. Ik heb het gevoel dat de jongeren van nu minder te besteden hebben dan wij vroeger.
Toch heb ik vertrouwen in de toekomst. Nu we in Harlingen zorgen voor 17 zeilschepen zijn we hier in grootte de tweede vloot, na Rederij Vooruit, maar vóór Holland Sail of Zonnewind. Dat geeft ons slagkracht.

Artikel en foto door Gijs van Hesteren in de Schuttevaer